Dla przypomnienia: w 2022 roku ferie zimowe zaplanowane zostały na okres od 17 stycznia do 27 lutego z podziałem na dwutygodniowe okresy na każde z województw. Na początek na feryjny wypoczynek oddadzą się uczniowie z województw kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego oraz wielkopolskiego (17 - 30 stycznia 2022 r.). Następnie od 24 stycznia do 6 lutego 2022 r. dołączą ci z województwa podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Kolejne to dolnośląskie, mazowieckie, opolskie, zachodniopomorskie (31 stycznia - 13 lutego 2022 r.), a na koniec zaplanowano zimową przerwę dla województw: lubelskiego, łódzkiego, podkarpackiego, pomorskiego i śląskiego (14 – 27 lutego 2022 r.).
W Polsce jest 1721,6 kilometrów autostrad, które oznaczone są symbolami od A1 do A4, jednak z pomięciem A3, gdyż ta, której przebieg wytyczono od Szczecina do południowej granicy Polski, zmieniła swoją kategorię na drogę ekspresową i obecnie oznaczona jest jako S3. Wszystkie te autostrady łączy jeszcze jeden fakt: żadna z nich nie posiada jednego operatora, a zostały podzielone na odcinki, którymi zarządzają różne instytucje. Dzięki temu poruszając się tą samą autostradą – na całej jej długości – natrafia się nie tylko na różne stawki za przejechany kilometr, ale też na inne sposoby płacenia za nią. W wyszczególnieniu autostrad w Polsce z premedytacją zostały pominięte dwa odcinki, które również skategoryzowane są jako autostrady. Chodzi tu o autostradę A6, która ma 28,8 kilometra i przebiega od granicy z Niemcami do Szczecina oraz Autostradową Obwodnicę Wrocławia, która oznaczona jest jako autostrada A8 (22,7 km).
Autostrada A1
Nazywana również bursztynową, jest jedyną autostradą w Polsce, która przebiega z południa na północ. W biegu jej trasy tylko jeden odcinek jest płatny, pomiędzy Nową Wsią (Toruń), a Rusocinem (Gdańsk). Obejmuje on 152 kilometry i zarządzany jest (obecna koncesja
wygasa w 2039 roku) przez AmberOne (za pośrednictwem spółki Gdańsk Transport Company). Do przejazdu nią nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać, gdyż zarządca zadbał o pełną paletę płatności. Akceptowane są rozliczenia gotówką, kartami płatniczymi i flotowymi (przy wjeździe konieczne jest pobranie biletu, a płatność następuje na bramce wyjazdowej). Dla miłośników płacenia zdalnego, koncesjoner udostępnił system AmberGO. Można się w nim zarejestrować za pośrednictwem oficjalnej aplikacji AmberOne, podmiotów niezależnych (przykładowo SkyCash lub Autopay, również za pośrednictwem ich stron internetowych), a także niektórych banków. Po prawidłowej rejestracji, przy wjeździe i wyjeździe z autostrady, system będzie sczytywał numer rejestracyjny samochodu i jeżeli będzie on zgodny, to bramki zostaną otwarte oraz automatycznie zostanie pobrana opłata za przejazd. Przy korzystaniu z tej metody płatności nie jest konieczne, na czas przejazdu, posiadanie włączonej aplikacji, czy nawet telefonu w samochodzie. Obecnie koszt przejechania całego płatnego odcinka samochodem osobowym wynosi 29,90 PLN, czyli niecałe 20 groszy za kilometr.
Autostrada A2
W jej biegu znajdują się trzy płatne odcinki, które zarządzane są przez dwa różne podmioty.
Świecko - Nowy Tomyśl
Nowy Tomyśl – Konin
Oba odcinki zarządzane są przez Autostradę Wielkopolska S.A. i Autostradę Wielkopolska II S.A. i obowiązują na nich te same zasady płatności. Koncesjoner dopuszcza zapłatę za przejazd gotówką, kartą płatniczą lub wybranymi kartami paliwowymi. Tyle jeżeli chodzi o preferowane przez niego formy zapłaty. Osoby lubiące i ceniące sobie płatności zdalne, póki co nie skorzystają z tej metody. Obecnie koszt przejechania obu powyższych odcinków, o łącznej długości 255 kilometrów, samochodem osobowym wynosi 87 PLN, czyli trochę ponad 34 grosze za kilometr. Co ciekawe w zależności od odcinka różne są stawki za przejechany kilometr. I tak, poruszając się odcinkiem Świecko – Nowy Tomyśl wynosi ona 20 groszy, a Nowy Tomyśl – Konin 46 groszy.
Konin – Stryków
Odcinek posiada długość 99 kilometrów i zarządzany jest przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Aby się nim poruszać zgodnie z prawem konieczne jest wcześniejsze przygotowanie się do tego, gdyż zarządca nie przewidział żadnej formy płatności na miejscu. Preferowanym sposobem rozliczenia za przejazd jest elektroniczny system e-TOLL, do którego korzystania niezbędne jest urządzenie pokładowe
przekazujące dane GPS pojazdu do systemu lub smartfon i dedykowana aplikacja, którą należy zainstalować oraz zarejestrować się w niej. Dodatkowo warunkiem koniecznym do korzystania z aplikacji e-TOLL jest założenie Internetowego Konta Klienta w serwisie e-TOLL (https://mojekonto.etoll.gov.pl). To nie koniec obowiązków, bo każdorazowo wjeżdżając na autostradę konieczne jest uruchomienie w aplikacji przejazdu, a po opuszczeniu jej, zakończenie go. Ponieważ opłata w aplikacji naliczana jest na podstawie danych geolokalizacyjnych pojazdu, bezwzględnie trzeba pamiętać, aby w trakcie przejazdu była ona włączona, a smartfon dodatkowo posiadał włączone usługi lokalizacyjne i połączenie z internetem. Inną opcją automatycznej płatności za przejazd jest skorzystanie z aplikacji dostawców alternatywnych, przykładowo systemu Autopay, który automatycznie kupi e-bilet w momencie zbliżania się pojazdu do bramek (wymagane jest aby aplikacja była cały czas włączona w trakcie przejazdu). Alternatywną formą płatności jest zakup, wspomnianego wcześniej, e-biletu który dostępny jest w dwóch wariantach: elektronicznej (w aplikacji e-TOLL PL BILET oraz w aplikacjach partnerów systemu e-TOLL, przykładowo Spark) oraz papierowej. Można go nabyć z wyprzedzeniem, po podaniu numeru rejestracyjnego pojazdu, odcinka autostrady oraz planowanej daty i godziny rozpoczęcia przejazdu. E-bilet jest ważny 48 godzin od wskazanej na nim daty początku ważności; a w przypadku zmiany planów, można go zwrócić przed zadeklarowaną godziną rozpoczęcia podróży. Wersja papierowa dostępna jest na wybranych stacjach benzynowych PKN Orlen i Lotos (obecnie jest ich ponad 1300 w całej Polsce). Bez względu na formę płatności, obecnie koszt przejechania całego odcinka samochodem osobowym to wydatek 9,90 PLN (10 groszy za kilometr).
Autostrada A4
To najbardziej na południe zlokalizowana autostrada, która łączy ze sobą zachodnią i wschodnią granicę Polski. Na całej jej długości wyodrębniono dwa płatne odcinki, które zarządzane są przez inne podmioty.
Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) – Sośnica
Odcinek o długości 160 kilometrów zarządzany jest przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Zasady i formy płatności na nim obowiązują identyczne, jak na drugim odcinku zarządzanym przez GDDKiA, czyli Konin – Stryków. Taki sam również jest koszt przejechania jednego kilometra (10 groszy), co daje wydatek 16 PLN za pokonanie samochodem osobowym całego tego odcinka.
Mysłowice (Katowice) – Balice (Kraków)
Odcinek zarządzany jest przez Stalexport Autostrada Małopolska S.A. (obecna koncesja wygasa w 2027 roku) i posiada 57 kilometrów długości. Autostrada działa w tak zwanym systemie otwartym, który charakteryzuje się tym, że płaci się za nią tylko przekraczając Place Poboru Opłat, które zlokalizowane są w dwóch miejscach: Mysłowicach i Balicach. Oznacza to, że wjeżdżając lub wyjeżdżając z autostrady poza nimi nie jest pobierana opłata. Do przejazdu autostradą nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać, gdyż koncesjoner udostępnił pełną paletę form płatności za nią. Dopuszczalna jest zapłata gotówką, kartą, niektórymi kartami flotowymi i paliwowymi, za pośrednictwem elektronicznego poboru (A4Go, Telepass), czy też metodą videotollingu (opłata pobierana jest na podstawie odczytu tablicy rejestracyjnej samochodu) z wykorzystaniem zewnętrznych aplikacji (przykładowo Autopay lub SkyCash). Korzystając z ostatniej metody w trakcie przejazdu nie tylko nie ma konieczności włączania aplikacji, ale również w ogóle posiadania telefonu w samochodzie. Przejechanie całego odcinka samochodem osobowym, to koszt 24 PLN (przy płatności gotówką lub kartą, po 12 PLN przy wjeździe i wyjeździe). Decydując się na płatności automatyczne wyjdzie taniej. Wbrew obiegowej opinii nie jest to najdroższy płatny odcinek autostrady w Polsce, gdyż koszt przejechania jego jednego kilometra, to wydatek wynoszący trochę ponad 42 grosze (przy płatności gotówką lub kartą).
Nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie nastąpiło ujednolicenie, nie tylko kosztów przejazdu płatnymi odcinkami autostrad w Polsce, ale również sposobów płacenia za nie. Pozostaje zatem wybrać te, które są najbardziej nas satysfakcjonujące lub wyuczyć się wszystkich form płatności na pamięć. Inaczej, będąc już na miejscu, możemy zostać zaskoczeni, co nieodzownie wiązać się będzie z podniesieniem sobie - i innym kierowcom podążającymi za nami - ciśnienia do wysokości pozwalającej na osiągnięcie rekordu świata w tej dziedzinie naszego narodowego „sportu”.
Wszystkie dane i koszty przejazdów są zgodne ze stanem na grudzień 2021 roku.
