Nie jest chyba żadną tajemnicą, że najprościej nazwać firmę własnym nazwiskiem i tak też postąpiła większość założycieli przedsiębiorstw, które stworzono w celu produkcji samochodów lub które dopiero z czasem weszły w tę branżę i dzisiaj są z nią jednoznacznie kojarzone. Jako że z nazwą firmy tożsama jest z reguły marka wytwarzanych przez nią dóbr, bardzo wiele marek aut ma nazwy pochodzące właśnie od nazwiska założyciela firmy, która daną markę posiada. Przykładami są Opel, Porsche, Citroën, Peugeot, Renault, Delage, Abarth, De Tomaso, Lancia, Bizzarrini, Ferrari, Lamborghini, Maserati, Pagani, Koenigsegg, Austin, Bentley, Morgan, Buick, Chevrolet, Chrysler, Dodge, Ford, Honda, Suzuki, Tata i Mahindra, a wśród marek już nieistniejących Borgward, Glas, Horch, Maybach, Delahaye, Panhard, Innocenti, Monteverdi, Morris, Hillman, Humber, Jensen, Cord, Duesenberg, Kaiser i Studebaker.

Gdy firmę zakładali wspólnicy, to często jej nazwa była dwuczłonowa i składała się z nazwisk obu założycieli, co przekładało się oczywiście na nazwę marki. Przykładami są Rolls-Royce oraz wskrzeszona niedawno Isotta Fraschini. Z kolei nieistniejącą już firmę De Dion-Bouton założyli trzej wspólnicy, ale jej nazwę utworzono z nazwisk dwóch spośród nich. W przypadku nazwy firmy Aston Martin jej pierwsza część wzięła się od wzgórza Aston Hill, gdzie odbywały się samochodowe wyścigi, w których brał udział jeden z założycieli - Lionel Martin. I to właśnie od jego nazwiska pochodzi druga część nazwy przedsiębiorstwa, a jednocześnie marki. Nieco inaczej było w przypadku marki Mercedes-Benz. Pierwsza część jej nazwy to hiszpańskie imię żeńskie, które nosiła córka Emila Jellinka - austriackiego przedsiębiorcy będącego przedstawicielem firmy Daimler na Lazurowym Wybrzeżu. Z kolei druga pochodzi od firmy Benz, która połączyła się z firmą Daimler, tworząc w rezultacie przedsiębiorstwo Daimler-Benz produkujące samochody pod marką Mercedes-Benz. W tym przypadku nazwa marki nie pokrywała się więc z nazwą firmy (dopiero w 2022 roku przedsiębiorstwo otrzymało nazwę Mercedes-Benz Group, w międzyczasie nosząc nazwy DaimlerChrysler i Daimler). Złożoną genezę ma nazwa firmy Audi. Jej założycielem był August Horch, który wcześniej powołał do życia firmę Horch. Niestety, w wyniku problemów finansowych i konfliktu z zarządem musiał z niej odejść. Założył więc kolejną firmę, także pod swoim nazwiskiem, jednak sąd nakazał zmienić jej nazwę, ponieważ przedsiębiorstwo Horch już przecież istniało. Pomysł na nową nazwę podsunął Horchowi syn jednego z partnerów biznesowych, który zaproponował, aby jego nazwisko przetłumaczyć na łacinę. Po niemiecku „horch” znaczy „słuchaj”, a „słuchaj” po łacinie to właśnie „audi” i ostatecznie taką właśnie nazwę otrzymały firma oraz marka, które istnieją do dziś.

Od nazwiska założyciela pochodzi również nazwa firmy Toyota, którą powołał do życia Kiichiro Toyoda. Zamiana litery „d” na „t” podyktowana została tym, że napisanie „Toyota” w języku japońskim wymagało ośmiu pociągnięć pędzlem, a osiem to w Japonii szczęśliwa liczba. Poza tym słowo „toyoda” dosłownie oznacza „urodzajne pola ryżowe”, co mogło powodować błędne kojarzenie firmy i marki z branżą rolniczą, a nie motoryzacyjną. Dlatego zdecydowano się wprowadzić tą drobną, ale jakże istotną zmianę w nazwie. Nazwisko założyciela stanowiło też podstawę w przypadku nazwy nieistniejącej już firmy Oldsmobile, którą stworzył Ransom Eli Olds. Produkowane przez nią auta oficjalnie nazywano „Olds automobiles”, ale potocznie owo określenie skracano do „Oldsmobiles”, co w liczbie pojedynczej daje „Oldsmobile” i tak właśnie nazwano markę. Z kolei Škoda wzięła swoją nazwę od nazwiska Emila Škody, który po wykupieniu fabryki będącej jego dotychczasowym miejscem pracy założył firmę Škoda. Wyrosła ona na jeden z największych koncernów zbrojeniowych i inżynieryjnych w ówczesnej Europie, a po przejęciu przedsiębiorstwa Laurin & Klement weszła w świat samochodów, które wkrótce zaczęła wytwarzać pod marką Škoda. Nazwa firmy McLaren pochodzi od nazwiska Bruce’a McLarena - kierowcy wyścigowego i założyciela zespołu wyścigowego McLaren. Z kolei nieistniejąca już firma Hudson wzięła nazwę od nazwiska Josepha L. Hudsona, przedsiębiorcy z Detroit i założyciela domu towarowego Hudson's, który zapewnił jej finansowanie na początkowym etapie rozwoju.

Zdarzało się też i tak, ze nazwa marki stanowiła hołd dla postaci historycznej. Przykładami są Lincoln (nazwany na cześć szesnastego prezydenta Stanów Zjednoczonych - Abrahama Lincolna), Cadillac (jego nazwa pochodzi od Antoine’a de la Mothe Cadillaca - francuskiego odkrywcy i wojskowego w jednej osobie, który założył Detroit) i Tesla (inspiracje stanowił tutaj Nikola Tesla - inżynier i wynalazca serbskiego pochodzenia, konstruktor wielu urządzeń do wytwarzania i wykorzystania prądu przemiennego), a wśród marek już nieistniejących DeSoto (jej nazwa pochodzi od Hernanda de Soto - hiszpańskiego odkrywcy, który poprowadził pierwszą europejską wyprawę w głąb terytorium współczesnych Stanów Zjednoczonych), LaSalle (jej nazwa wywodzi się od René-Roberta Caveliera, Sieur de La Salle - francuskiego odkrywcy, który eksplorował region Wielkich Jezior w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz rzekę Missisipi) i Pontiac (tak nazywał się wódz Indian z plemienia Ottawów, przywódca powstania z XVIII wieku). Były też marki, które nazwano imionami bardzo ważnych dla założycieli osób. Przykładami są Edsel (marka stworzona przez firmę Ford i nazwana na cześć jedynego syna Henry’ego Forda) i Dino (marka stworzona przez Ferrari i nazwana na cześć najstarszego syna Enzo Ferrari - Alfredo, zwanego Dino, który zmarł przedwcześnie na zanik mięśni).

Nazwy sporej części marek stanowią skróty. Najbardziej znanym przykładem jest BMW, którego nazwa stanowi skrót od „Bayerische Motoren Werke”. FIAT to z kolei skrót od „Fabbrica Italiana Automobili Torino”, SEAT - skrót od „Sociedad Española de Automóviles de Turismo”, Smart - skrót od „Swatch Mercedes Art”, Proton - skrót od „Perusahaan Otomobil Nasional”, MG - skrót od „Morris Garages”(dealer samochodów marki Morris w Oksfordzie, który dał początek firmie MG), a Nissan - skrót od nazwy firmy Nihon Sangyo (która po połączeniu z firmą Tobata Casting dała początek firmie Nissan). Do nieistniejących już marek mających nazwy będące skrótami należą miedzy innymi: DKW - skrót od „Dampf Kraft Wagen”, ale później rozwijano go także jako „Deutsche Kinder Wagen”, „Das Kleine Wunder” lub „Des Knaben Wunsch”, NSU - skrót od „Neckarsulmer Strickmaschinen Union”(czasami wiązano go również z miastem Neckarsulm, gdzie mieściła się siedziba firmy), SAAB - skrót od „Svenska Aeroplan Aktiebolaget”, SIMCA - skrót od „Société Industrielle de Mécanique et Carosserie Automobile”, MATRA - skrót od „Mécanique Aviation Traction”, ARO - skrót od „Auto Romania” oraz TVR - skrót od imienia założyciela firmy Trevora Wilkinsona. Z kolei w przypadku marki Alfa Romeo pierwsza część nazwy stanowi skrót od „Anonima Lombarda Fabbrica Automobili”, a druga pochodzi od nazwiska przedsiębiorcy, który w pierwszej dekadzie XX wieku stał się właścicielem firmy A.L.F.A., której nazwę kilka lat później zmieniono na Alfa Romeo.

Są też marki, które zawdzięczają swoje nazwy miejscom na mapie świata. Wśród tych nadal istniejących przykładami są Vauxhall (jego nazwa pochodzi od dzielnicy w Londynie, w której firma została założona) i Dacia (jej nazwa wywodzi się od Dacji - historycznej krainy na terenie obecnej Rumunii), a wśród już nieistniejących Auburn i Bristol (obie nazwy pochodzą od miast, w których firmy zostały założone). Nazwę francuskiej marki Alpine zaczerpnięto od oficjalnej nazwy Rajdu Alpejskiego, czyli Coupe des Alpes, w którym sukcesy odnosił założyciel firmy Alpine Jean Rédélé, natomiast nazwa marki DS stanowi hołd dla legendarnego Citroëna DS z lat 1955-1975, chociaż może być również rozwijana jako „Different Spirit” lub „Distinctive Series”. Nazwa marki Volvo pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „toczę się” (wcześniej była używana w stosunku do łożysk kulowych wytwarzanych przez firmę SKF, w której pracowali założyciele firmy Volvo), a nazwa marki Volkswagen stanowi połączenie słów „volk”, czyli „lud”, oraz „wagen”, czyli „samochód”, co w rezultacie oznacza „samochód dla ludu”. Z kolei nazwa marki Jaguar pochodzi od dzikiego kota będącego trzecim co do wielkości przedstawicielem rodziny kotowatych (po tygrysie i lwie).

W przypadku nazwy marki Jeep istnieje kilka teorii wyjaśniających jej pochodzenie, jednak każda z nich wiąże się z militarnym Willysem, od którego wszystko się zaczęło. Mianowicie, ten stworzony na potrzeby armii samochód zaliczał się to tak zwanych pojazdów ogólnego przeznaczenia, czyli w języku angielskim „General Purpose Vehicle”. „General Purpose” to w skrócie „GP” wymawiane po angielsku jako „dżi-pi” i według jednej z teorii właśnie stąd wzięła się nazwa Jeep. Kolejna teoria mówi, że nazwę „jeep” amerykańscy żołnierze nadawali każdemu nowemu pojazdowi, który został przekazany armii do testów. Natomiast jeszcze inna teoria mówi, że nazwa Jeep została zaczerpnięta z bardzo popularnego wówczas komiksu (i filmu animowanego), którego główny bohater to marynarz Popeye zyskujący nadludzką siłę po zjedzeniu szpinaku. Jego pupilem było niemajace odpowiednika w realnym świecie stworzenie o imieniu Eugene the Jeep. Owa postać wyróżniła się wysokim poziomem inteligencji, wyjątkową sprawnością fizyczną, niespotykanymi umiejętnościami i chęcią do pomocy. To właśnie od niej nazwę miał wziąć wojskowy Willys, który dał początek marce Jeep.

Ciekawą genezę ma nazwa nieistniejącej już marki Plymouth, którą zaczerpnięto od sznurka do snopowiązałek produkowanego przez firmę Plymouth Cordage Company, kojarzącego się z trwałością i dobrze znanego przez amerykańskich farmerów, stanowiących dla samochodów Plymouth jedną z grup docelowych. Kontynuując temat nieistniejących już amerykańskich marek, to nazwa marki Mercury pochodziła od imienia rzymskiego boga handlu, zysku i kupiectwa, nazwa marki Eagle - od samochodu AMC Eagle, który uważany jest za pierwszego masowo produkowanego crossovera, a nazwa marki Saturn - od nazwy amerykańskiej rakiety kosmicznej Saturn V, która pomogła USA wyprzedzić ZSRR w wyścigu na Księżyc. Z kolei nazwa także już nieistniejącej marki Scion, powołanej do życia przez Toyotę w celu podbicia serc młodych Amerykanów, oznaczała potomka rodziny lub dziedzica i odnosiła się zarówno do oferowanych samochodów, jak i ich właścicieli. Inną marką Toyoty stworzoną z myślą o rynku amerykańskim jest nadal dobrze prosperujący i rozwijający się Lexus. Początkowo niektóre źródła sugerowały, że nazwa tej marki stanowi skrót od wyrażenia „luxury exports to the U.S.”, jednak dział reklamy Lexusa to zdementował twierdząc, że nazwa marki nie ma żadnego konkretnego znaczenia i odnosi się po prostu do jej luksusowego i technologicznego wizerunku. Acura, czyli luksusowa marka Hondy, ma nazwę wywodzącą się od łacińskiego słowa „acu” oznaczającego „mechanicznie precyzyjny” lub „wykonany z precyzją”. Z kolei nazwa należącej do Nissana prestiżowej marki Infiniti pochodzi od angielskiego słowa „infinity”, czyli „nieskończoność”.

Idąc dalej, nazwa marki Mitsubishi powstała w wyniku połączenia japońskich słów „mitsu”, czyli „trzy”, oraz „hishi” (wymawianego jako „bishi”), które oznacza kotewkę orzech wodny - szeroko rozpowszechnioną w Azji roślinę mającą liście przypominające kształtem romb. Nazwa marki Isuzu pochodzi od rzeki Isuzu, która ma zarówno źródło, jak i ujście w mieście Ise w prefekturze Mie w Japonii i przepływa przez Wielką Świątynię Ise. Nazwa marki Mazda wywodzi się od Ahury Mazdy - zachodnioazjatyckiego boga mądrości, inteligencji oraz harmonii, natomiast nazwa marki Subaru oznacza „Plejady” i pochodzi od gromady gwiazd w gwiazdozbiorze Byka. Nazwa marki SsangYong oznacza „dwa smoki” lub „bliźniacze smoki”. Nazwa marki Hyundai powstała w wyniku połączenia koreańskich słów „hyun”, czyli „nowoczesny”, oraz „dai”, czyli „era”, zatem można ją przetłumaczyć jako „era nowoczesności”. Z kolei nazwa marki Kia powstała w wyniku połączenia słowa ki, czyli „powstać” lub „wywodzić się”, z pierwszą literą słowa „Asia”, czyli „Azja”, stąd tłumaczy się ją jako „pochodzący z Azji”. Natomiast nazwa nieistniejącej już, a dobrze znanej w Polsce marki Deawoo stanowi połączenie słowa „dae” oznaczającego „wielki”, „wspaniały” z imieniem założyciela i prezesa przedsiębiorstwa, którym był Kim Woo-Choong.

Nazwy marek kojarzonych najczęściej z ciężarówkami i samochodami dostawczymi także mają różną genezę. Spośród tych nadal istniejących ze skrótami mamy do czynienia w przypadku marek: DAF - skrót od „Van Doorne’s Aanhangwagen Fabriek”, MAN - skrót od „Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg“ oraz Iveco - skrót od „Industrial Vehicles Corporation”. Natomiast spośród marek już nieistniejących nazwy o takim pochodzeniu miały: Hanomag - skrót od „Hannoversche Maschinenbau-Actien-Gesellschaft vormals Georg Egestorff”, LIAZ - skrót od „Liberecké Automobilové Závody”, IFA - skrót od „Industrieverband Fahrzeugbau” oraz Saviem - skrót od „Société Anonyme de Véhicules Industriels et d'Équipements Mécaniques”. Z kolei nazwa amerykańskiej firmy Kenworth powstała w wyniku połączenia nazwisk założycieli: Harry’ego Kenta i Egdara T. Worthingtona. Nazwa firmy Mack pochodzi od nazwiska braci, którzy ją założyli, natomiast nazwa marki Scania - od historycznej krainy w Szwecji. Nazwiskiem założyciela ochrzczono również nieistniejące już marki White, Büssing, Krupp, Saurer i Berliet. Nazwy węgierskich, nieistniejących marek Raba i Csepel zaczerpnięto z geografii: pierwsza z wymienionych pochodzi od rzeki przepływającej przez północno-zachodnie Węgry, a druga - od największej węgierskiej wyspy rzecznej, położonej na Dunaju. Z kolei nazwa nieistniejącej już hiszpańskiej marki Pegaso pochodzi od uskrzydlonego konia z mitologii greckiej, który symbolizował siłę i lekkość.

A jak to wygląda w przypadku marek, które zasłynęły z produkcji autobusów? Przykładowo, Setra to skrót od „selbsttragend”, czyli „samonośny” (nazwa odnosi się do innowacyjnej, samonośnej konstrukcji nadwozia, którą firma jako pierwsza zastosowała w seryjnie produkowanym autobusie), a Neoplan - skrót od „Neuzeitliche Omnibus-Planung”. Nazwa marki Solaris pochodzi od imienia Solange Olszewskiej - żony założyciela firmy. Nazwy nieistniejących już firm Van Hool i Chausson pochodzą od nazwisk ich założycieli, natomiast firma Ikarus zaczerpnęła nazwę od bohatera z greckiej mitologii.

Zdjęcia źródłowe: Marcel Strauss /unsplash, starline /Freepik; kolaż: studio.kdk.pl